Τα εκλογικά σενάρια που αναμοχλεύουν με ζήλο, την περίοδο αυτή, οι προπαγανδιστικοί μηχανισμοί του κυβερνητικού καθεστώτος είχαν ξεκινήσει λίγους μήνες μετά τις εκλογές του Ιουλίου του 2019, όταν ο ίδιος ο Τ. Θεοδωρικάκος
διοχέτευσε το σενάριο (2+4), προβλέποντας ότι μέσα σε δυο χρόνια η φθορά της κυβέρνησης θα δημιουργούσε σοβαρούς κινδύνους επιβίωσής της.
Η παραλλαγή του σεναρίου αυτού επαναδιατυπώθηκε τον Μάρτιο του 2020 με την πεποίθηση από την πλευρά της κυβέρνησης ότι μετά το (ορατό;) πέρας της πανδημίας το κυβερνητικό καθεστώς θα μηδένιζε το κοντέρ και θα αναβαπτιζόταν
θριαμβευτικά…
Σήμερα όμως η τρίτη version του σεναρίου αυτού εμφανίζεται ιδιαίτερα αδύναμη και προβληματική. Γιατί, ενώ στις δυο πρώτες «εκδοχές» το κυβερνητικό καθεστώς μπορούσε να ελέγξει ή και να χειραγωγήσει τις εξελίξεις, σήμερα οι παράμετροι που θα καθορίσουν το μελλοντικό «τοπίο» έχουν αυτονομηθεί.
Το εκλογικό δίλημμα για την κυβέρνηση και τον Κυρ. Μητσοτάκη είναι σήμερα: Ανώμαλη προσγείωση με σοβαρές απώλειες ή ολική κατάρρευση;
Για την επίλυση του διλήμματος αυτού αναζητείται από τα καθεστωτικά επιτελεία ένα «ασφαλές πεδίο» για την προκήρυξη εκλογών… Ποιες είναι όμως οι κρίσιμες προϋποθέσεις για τη δημιουργία του;
– Πρώτη βασική προϋπόθεση η σημαντική άμβλυνση του υγειονομικού προβλήματος, όχι όμως και η εξαφάνισή του. Με παρόντα τον κίνδυνο της πανδημίας, έστω και σε περιορισμένο βαθμό, η καλλιέργεια της ανασφάλειας και του φόβου θα αποτελεί το «έδαφος», όπου θα στηριχθεί η κυβερνητική προπαγάνδα: «Ο κίνδυνος δεν πέρασε, δεν είναι ώρα για
αλλαγές και ανατροπές»…
– Η δεύτερη παράμετρος αφορά στην άνοδο, στην όξυνση και στη διεύρυνση των κοινωνικών αντιδράσεων. Το κυβερνητικό καθεστώς, ενεργοποιώντας στο έπακρο τους μηχανισμούς καταστολής ευελπιστεί ότι μπορεί να διατηρήσει σε ελεγχόμενο βαθμό τις κοινωνικές αντιδράσεις πριν αυτές προσλάβουν τον χαρακτήρα μιας ευρύτερης κοινωνικής εξέγερσης.
Οι δύο αυτές βασικές προϋποθέσεις είναι τουλάχιστον επισφαλείς. Η επίτευξη της «ανοσίας της αγέλης» απομακρύνεται συνεχώς. Από την άλλη πλευρά οι εντεινόμενες και εξελισσόμενες με ρυθμούς γεωμετρικής προόδου κοινωνικές αντιδράσεις δεν αφήνουν πολλά περιθώρια αισιοδοξίας για την επίτευξη των κυβερνητικών σχεδιασμών.
Ο ΙΔΕΟΛΟΓΙΚΟΣ ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΜΗΧΑΝΙΣΜΩΝ ΚΑΤΑΣΤΟΛΗΣ
Η φθορά της κυβερνητικής παράταξης έχει κινείται σε δυο άξονες. Από τη μια πλευρά υπάρχει η φυσιολογική φθορά που παραδοσιακά συνδέεται με την άσκηση της κυβερνητικής εξουσίας. Στην περίπτωση αυτή η φθορά ξεκινά από τη δυσπιστία
και την απογοήτευση του ψηφοφόρου, προχωρεί στην ουδετεροποίησή του και τελικά μπορεί να οδηγήσει στη μεταστροφή. Αυτή η διαδικασία απαιτεί ένα ορατό χρονικό διάστημα.
Παράλληλα όμως με τη διαδικασία αυτή οι βίαιες αλλαγές που επιφέρουν τόσο τα σκληρά ταξικά – νεοφιλελεύθερα μέτρα όσο και οι αυταρχικές – αντιδημοκρατικές συμπεριφορές συμπυκνώνουν τον πολιτικό χρόνο και πολύ συχνά οδηγούν σε
εντυπωσιακές αλλαγές ή και ανατροπές των πολιτικο-κομματικών συσχετισμών. Η περίοδος 2012-2014, με τις δικές της ιδιαιτερότητες, αποτελεί ένα χαρακτηριστικό ιστορικό παράδειγμα.
Απέναντι σ’ αυτή τη σκληρή πραγματικότητα της πολύπλευρης κρίσης, των έντονων ταξικών – κοινωνικών αντιθέσεων, το κυβερνητικό καθεστώς διαμορφώνει τον «γυάλινο κόσμο» μιας τεχνητής πραγματικότητας που συγκροτείται από την
επικοινωνιακή προπαγάνδα, τον ευτελισμό των δημοκρατικών θεσμών και αξιών και προπαντός από τη γενικευμένη καταστολή, που συνιστά πλέον κεντρική – στρατηγική επιλογή.
Οι δυνάμεις και οι μηχανισμοί καταστολής δεν αρκούνται στον κλασικό τους ρόλο αλλά μετατρέπονται σε ιδεολογικούς μηχανισμούς, όπως συμβαίνει με την Αστυνομία στα πανεπιστήμια. Η καταστολή και η ανελευθερία προβάλλονται και
επιβάλλονται ως ύψιστες αξίες από το κυβερνητικό καθεστώς. Για να νιώθει ελεύθερος και ασφαλής ο πολίτης, σε κάθε του δραστηριότητα πρέπει να αποδεχθεί ότι ο εξωτερικός καταναγκασμός και η καταστολή αποτελούν αναγκαίο όρο της εσωτερικής του ελευθερίας…
Το κράτος των έκτακτων εξουσιών, μια ολοκληρωτικού τύπου ( με ακροδεξιές- φασίζουσες πτυχές) εξουσία αντικαθιστά τη Δημοκρατία, τους θεσμούς της, την ελεύθερη δημοκρατική δράση, την ίδια τη σκέψη… Η «ηθική» του αυταρχισμού και της εθελοδουλίας των πολιτών συνιστά τον πυρήνα της πολιτικής κουλτούρας του καθεστώτος. Άλλωστε, αυτόν ακριβώς τον «ανεστραμμένο κόσμο» χρειάζεται η καθεστωτική οικονομικο-πολιτική ελίτ προκειμένου να προωθήσει μέσω των
νεοφιλελεύθερων καταστροφικών της επιλογών τα συμφέροντά της.
Όμως η κατασκευασμένη πραγματικότητα, ο στιλβωμένος «γυάλινος κόσμος» του κυβερνητικού καθεστώτος ρηγματώνεται από τη βάση έως την κορυφή όταν συγκρούεται με τον πραγματικό κόσμο, με μια μεγάλη κοινωνική – ταξική πλειοψηφία, με τη νεολαία, με το ίδιο το δημοκρατικό ήθος και την αξιοπρέπεια των πολιτών.
Όταν μια κυβέρνηση αντικαθιστά τη συναίνεση, το διάλογο, ακόμα και την ανοχή των πολιτών με την προπαγάνδα, το ψεύδος, την καταστολή είναι φανερό ότι η αντίστροφη μέτρηση έχει ήδη ξεκινήσει…
«Όμως η πτώσις [τους] είναι βεβαία.
Επάνω στα τείχη άρχισεν ήδη ο θρήνος…»
(Κ.Καβάφης, «Τρώες», 1905)
Μενέλαος Γκίβαλος
Καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης ΕΚΠΑ,
Μέλος του Π.Σ. της ΚΕΑ του ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία
