Σε μία διεισδυτική ανάλυση για τις εξελίξεις στη Βόρεια Συρία μετά τις κινήσεις των ΗΠΑ και την τουρκική εισβολή, ο κορυφαίος Βρετανός δημοσιογράφος και ειδικός σε θέματα Μέσης Ανατολής Ρόμπερτ Φισκ γράφει στον “Independent” γιατί “η προεδρία του Τραμπ μοιάζει με τις ημέρες πριν την πτώση της Ρώμης”:
“[…]Το μίσος, οι απειλές, η οργή, έχουν πολλά κοινά τόσο με τη Ρωμαϊκή Δημοκρατία όσο και με τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, όπου αρκετοί αυτοκράτορες έδειχναν να είναι τόσο παράφρονες όσο ο Τραμπ.
Ο Κάτων ο πρεσβύτερος, ένας επικίνδυνος άνδρας, τελείωνε κάθε ομιλία του στη Ρώμη με τις λέξεις “Carthago delenda est”. “Η Καρχηδόνα πρέπει να καταστραφεί”. Αυτή δεν είναι η γλώσσα και του Τραμπ; Δεν έχει πει για το Αφγανιστάν ότι θα “το εξαφανίσει από προσώπου γης”, ότι “θα καταστρέψει τελείως” τη Βόρεια Κορέα, ότι το Ιράν “θα καταστραφεί” αν επιτεθεί στις ΗΠΑ; Ο Κάτων πήρε αυτό που ήθελε. Η Καρχηδόνα καταστράφηκε…[..]
Αλλά η αμερικανική υποχώρηση από τη Συρία, η μεγαλύτερη ξεφτίλα του στρατού της που την ξεπερνάει μόνο ο καινούριος του ρόλος ως μισθοφόρου της Σαουδικής Αραβίας – αφού η νέα άφιξη αμερικανικού στρατού στο βασίλειο θα πληρωθεί από το καθεστώς που κατέσφαξε τον Τζαμάλ Κασόγκι – έχει σκοτεινή ηχώ στην αρχαιότητα.
Σε αντιθεση με ό,τι δείχνει το Χόλιγουντ, η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία δεν κατέρρευσε σε μερικές ημέρες. Οι Γότθοι, οι Οστρογότθοι και οι Βησιγότθοι δεν τσάκισαν την Ιταλία σε ένα διήμερο. Η πτώση της αυτοκρατορίας ήρθε αργά, σε μία περίοδο χρόνων, σε μικρά, συνεχώς αυξανόμενα κομμάτια: λεγεώνες ξεχάστηκαν, συμμαχικές φυλές πρώτα δεν πληρώθηκαν και μετά προδόθηκαν.
Μία από τις πιο προβληματικές επαρχίες της Ρώμης ήταν η Κιλικία. Άλλαζε συνέχεια χέρια και οι κάτοικοί της έγιναν σύμμαχοι της Ρώμης – για να εγκαταλειφθούν όταν οι λεγεώνες έφυγαν ή οι φόροι τελείωσαν. Η Κιλικία ήταν σχεδόν ακριβώς στα δυτικά σύνορα αυτού που σήμερα είναι η τουρκοσυριακή (κουρδική) μεθόριος. Υπάρχουν ακόμα μερικά ρωμαϊκά ερείπια σε αυτή την αρχαία επαρχία για να θυμίσουν στους σημερινούς στρατούς αυτό που – σίγουρα έπρεπε να έχουν συνειδητοποιήσει – θα μπορούσε να είναι η μοίρα τους. Αμφιβάλλω αν υπάρχει έστω κι ένας Αμερικανός στρατιώτης τη Συρία που το γνωρίζει αυτό. Η θεσμική μνήμη, για να μην πούμε η ιστορική μνήμη, έχει προ πολλού διαγραφεί λόγω του Ίντερνετ.
Η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία διαλύθηκε σε κομμάτια. Οι συγκλητικοί, ζώντας στο πολιτικό ναυάγιο της παλιάς ρωμαϊκής δημοκρατίας, ήξεραν ότι κάτι πάει λάθος. Οι πολίτες καταλάβαιναν την καταστροφή τους σταδιακά. Οι μεγάλοι ρωμαϊκοί δρόμοι έμεναν χωρίς επιδιορθώσεις. Οι λεγεώνες δεν μπορούσαν να κινηθούν γρήγορα (ακόμα και αν παρέμεναν πιστές στη Ρώμη). Μετά σταδιακά άρχισε να έχει προβλήματα η αυτοκρατορική ταχυδρομική υπηρεσία από την βόρεια Αφρική. Το σιτάρι για το ψωμί, συχνά από τις κοιλάδες του ανατολικού Λιβάνου, δεν έφτανε στη Ρώμη.
Εν μέσω λαϊκής αναταραχής στη Ρώμη, όπου οι αντίπαλοι αρχηγοί απειλούσαν ο ένας τον άλλο, αυτά τα θέματα συχνά περνούσαν απαρατήρητα. Η διαδικασία καθαίρεσης (Impeachment), αλίμονο, δεν ήταν διαθέσιμη στην αρχαιότητα. Αλλά το μαχαίρι ή το δηλητήριο έκαναν δουλειά. Οι πολιτικοί αντίπαλοι κατηγορούνταν για προδοσία. “Σταυρώστε τους”! Δεν είναι όμως το ίδιο αυτό που κάνει ο Τραμπ με τον Τύπο, τους Δημοκρατικούς ή όποιον τολμά να τον αντιμετωπίσει για τα απεχθή του ψέματα και τις επιθέσεις του στην αμερικανική δημοκρατία;
Δεν υπονοώ ότι η αμερικανική αυτοκρατορία θα μας αφήσει με αυτό τον τρόπο. Αλλα η ανήθικη εγκατάλειψη των Κούρδων την προηγούμενη εβδομάδα και η μοχθηρία που επέδειξε ο Τραμπ επιτρέποντας στους Τούρκους – και τους ελεεινούς “Άραβες”συμμάχους τους – να μπουν σκοτώνοντας στη Βόρεια Συρία, θα έχει το ίδιο αποτέλεσμα που είχε και στην αρχαιότητα. Αν πλέον δεν μπορείς να εμπιστευτείς τη Ρώμη, σε ποια άλλη αυτοκρατορία θα στραφείς;
Στον Πούτιν φυσικά. Όσο τύραννος και να είναι, έχει τουλάχιστον τα λογικά του. Και οι λεγεώνες του έμειναν έξω από τον πόλεμο στη Συρία και έσωσαν το καθεστώς Άσαντ. Καθάρισαν τις λεωφόρους από τις νάρκες του ISIS – αποκατέστησαν τους δρόμους, μερικές φορές μάλιστα, όσο απίστευτο και αν ακούγεται, αυτούς που ήταν δρόμοι και την εποχή της Ρώμης – και έμαθαν αραβικά. Ίσως, μάλιστα, ο Πούτιν παίζει πλέον το ρόλο του κατοπινού Ρωμαίου Αυτοκράτορα της Ανατολής, του χριστιανού που επιβίωσε στην Κωνσταντινούπολη και το Βυζάντιο για εκατοντάδες χρόνια μετά την πτώση της ίδιας της Ρώμης. Όλη η Μέση Ανατολή είναι πλέον δική του αυτοκρατορία και κάθε πρωτεύουσα καλωσορίζει τον αυτοκράτορα: η Τεχεράνη, το Κάιρο, η Άγκυρα, η Δαμασκός, το Ριάντ, το Αμπού Ντάμπι.
Πάνω από 20 χρόνια, ήμουν στην Ουάσινγκτον και συνειδητοποίησα πόσο ρωμαϊκή έδειχνε. Τα μεγάλα πολιτειακά μέγαρα (με εξαίρεση το Υπουργείο Εξωτερικών) ήταν επίτηδες κατασκευασμένα έχοντας ως πρότυπο την ρωμαϊκή αρχιτεκτονική. Η Ουάσινγκτον μοιάζει σαν οι πρώτοι Αμερικανοί της εποχής της Ανεξαρτησίας να αντιλήφθηκαν ότι μια μέρα θα είναι η πρωτεύουσα του πιο ισχυρού έθνους στον κόσμο. Λοιπόν, ήταν.
Αλλά ο Τραμπ το άλλαξε όλο αυτό. Προς απελπισία των λίγων φίλων του και προς ευχαρίστηση των εχθρών του, υποβίβασε την Αμερική. Οι Σύριοι, των οποίων η ιστορία πάει πολύ πιο πίσω από της Αμερικής, ακολούθησαν την παλιά πολιτική τους τακτική: αυτή της αναμονής. Περίμεναν. Και περίμεναν. Και μετά μπήκαν στην Μανμπίτζ τη στιγμή που οι Αμερικανοί έφυγαν. Αυτό έκαναν οι εχθροί της Ρώμης όταν τα σύνορα της αυτοκρατορίας κατέρρεαν στη Γερμανία και τη Γαλατία και τα Βαλκάνια και την Παλμύρα και αυτό που είναι σήμερα η Συρία.
Όσο για την ευγενή αρχιτεκτονική της Ουάσινγκτον, αυτή παίρνει πλέον τη θέση της δίπλα στην παλιά πρωτεύουσα της Αυστροουγγρικής αυτοκρατορίας, εκεί όπου τα όμορφα βιεννέζικα κρατικά κτήρια δείχνουν σαν να ντρέπονται για τη μεγαλοπρέπειά τους. Οι ισχυροί και ιστορικοί τοίχοι που πρέπει κανείς να μελετήσει αυτή την εποχή είναι αυτοί του Κρεμλίνου.
Εξαιρετικη αναλυση αρθρο