Αρκετοί είναι οι εθελοντές που λαμβάνουν μέρος στη σύγκρουση Ουκρανίας-Ρωσίας είτε γιατί ψάχνουν νέες εμπειρίες, είτε γιατί τους το επιβάλει η ιδεολογία τους, με τους ακροδεξιούς να προωθούν μια δική τους ατζέντα. Γύρω από αυτούς, έχει αναπτυχθεί και μια αυξανόμενη δύναμη μισθοφόρων, ιδιωτικών στρατιωτικών εργολαβών που λαμβάνουν… χρυσά μεροκάματα (1.000 έως 2.000 δολάρια τη μέρα + μπόνους, αν αναλάβουν «μυστικές υπηρεσίες» στην Ουκρανία).
Oταν στις 13 Μαρτίου οι ρωσικές δυνάμεις έπληξαν στρατιωτική βάση στο Γιάβοριβ, η Μόσχα ανακοίνωσε πως σκοτώθηκαν «180 ξένοι μισθοφόροι». H βάση ήταν το βασικό κέντρο υποδοχής και εκπαίδευσης των εθελοντών από κάθε γωνιά του πλανήτη που ήρθαν να πολεμήσουν πλάι στον ουκρανικό στρατό, ανταποκρινόμενοι στην έκκληση που στις 27 Φεβρουαρίου έκανε ο πρόεδρος Ζελένσκι για δημιουργία μιας Διεθνούς Λεγεώνας για την Αμυνα της Ουκρανίας. Σύμφωνα με τις ουκρανικές αρχές, έως τις 10 Μαρτίου υπήρχαν αιτήματα 20.000 εθελοντών από 52 χώρες.
Την ίδια στιγμή, όπως μετέδιδε το Al Jazeera, ο Ρώσος πρόεδρος Πούτιν ζήτησε να έρθουν ξένοι εθελοντές να συνδράμουν τον ρωσικό στρατό, με τον υπουργό Αμυνας Σεργκέι Σοϊγκού να δηλώνει πως ήδη κάπου 16.000 ξένοι εθελοντές, ιδίως από τη Συρία και τη Μέση Ανατολή, είναι έτοιμοι να στρατολογηθούν. Οι μεν μιλούν για εθελοντές, οι δε για μισθοφόρους, έστω και αν δημοσιογραφικές έρευνες καταδεικνύουν πως και οι δυο πλευρές καταφεύγουν στις υπηρεσίες έμμισθων βετεράνων, αλλά κάποιες φορές αυτά τα όρια μέσα στη δίνη του πολέμου χάνονται.
Κάποιοι είναι βετεράνοι που αναζητούν νέες περιπέτειες ή άτομα που ψάχνουν απλά για «έναν δίκαιο αγώνα» να συστρατευτούν, πολλοί θέλουν να αποκτήσουν στρατιωτική εμπειρία, οι ακροδεξιοί να προωθήσουν τη δική τους ατζέντα και οι μισθοφόροι να εκμεταλλευτούν ένα νέο πεδίο επικερδούς δράσης.
Σε ρεπορτάζ της Washington Post κάποιοι λένε πως κίνητρό τους είναι η οργή για τα πλήγματα των Ρώσων κατά των αμάχων, ενώ άλλοι θέλουν απλώς να βρεθούν ή να ξαναβρεθούν στα πεδία των μαχών. Ο Λέινς Πέρκινς, βετεράνος του Αμερικανικού Ναυτικού, λέει πως «είναι ένας ευγενής σκοπός» και μιλά με ασάφειες για την επιθυμία του να «δουλέψει με ομάδες που δεν θέτουν τόσους περιορισμούς» όπως η Λεγεώνα.
Πολλοί προτιμούν να ενταχθούν σε αυτοοργανωμένες ομάδες που δρουν ανεξάρτητα από τον ουκρανικό στρατό, έλεγε στο Al Jazeera η Ασάια Μετόντιεβα, ερευνήτρια του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων της Πράγας, ενώ άλλοι που θέλουν να πάρουν τα όπλα αποφεύγουν «εμπόδια» μετέχοντας σε κάποιο ανθρωπιστικό κομβόι ή εμφανίζονται ως φωτογράφοι και δημοσιογράφοι: άμα περάσουν τα σύνορα, είναι αδύνατο να τους ελέγξεις.
Και κάποιοι είναι απλά μισθοφόροι. Γύρω από αυτούς τους εθελοντές έχει αναπτυχθεί μια αυξανόμενη δύναμη ιδιωτικών στρατιωτικών εργολάβων, γράφει έρευνα των The Times. Οπως η αμερικανική Silent Professionals, που προσφέρει από 1.000 έως 2.000 δολάρια την ημέρα συν ένα μπόνους σε όσους στρατολογηθούν για να αναλάβουν «μυστικές υπηρεσίες» στην Ουκρανία, «αρκεί να έχουν τουλάχιστον πενταετή στρατιωτική εμπειρία στην ανατολική Ευρώπη, να είναι επιδέξιοι σε επιχειρήσεις αναγνώρισης και διάσωσης και να γνωρίζουν τη χρήση όπλων της σοβιετικής εποχής».
Η Μόσχα προειδοποίησε πως «όλοι αυτοί οι μισθοφόροι δεν είναι μαχητές υπό τη διεθνή ανθρωπιστική νομοθεσία και δεν δικαιούνται το καθεστώς του αιχμαλώτου πολέμου αν συλληφθούν», δημιουργώντας πολλές ανησυχίες για τη μεταχείριση που τους επιφυλάσσουν αν αιχμαλωτιστούν. Ωστόσο, χιλιάδες εθελοντές και μισθοφόροι της ρωσικής πλευράς βρίσκονται ήδη στην Ουκρανία, περιλαμβανομένου του Κιέβου, σύμφωνα με τους Times.
Οπως μετέδιδε το New Voice of Ukraine (NV), με βίντεό του ο Νάμπελ Αμπντάλα, επικεφαλής των Εθνικών Αμυντικών Δυνάμεων της Συρίας, παραστρατιωτικής οργάνωσης που στηρίζει τον Ασαντ, έλεγε ότι «είμαστε έτοιμοι γι’ αυτόν τον πόλεμο», αλλά τόνιζε πως ακόμη δεν έχουν πάει στην Ουκρανία.
Δημοσιεύματα αναφέρουν πως εδώ και μήνες δρουν στην Ουκρανία μονάδες της διαβόητης Ομάδας Βάγκνερ, μιας σκιώδους ομπρέλας μισθοφορικών εταιρειών που σχετίζονται με τον Ρώσο ολιγάρχη Γεβγένι Προγκόζιν, στενό σύμμαχο του Πούτιν, έχοντας αναλάβει επιχειρήσεις σαμποτάζ, αλλά και με άμεση εμπλοκή σε μάχες.
Και την περασμένη Κυριακή ηγέτης της Τσετσενίας, ο Ραμζάν Καντίροφ, με βίντεό του δήλωνε πως με τον «στρατό» του βρίσκεται μόλις στα 20 χιλιόμετρα από το Κίεβο, ενώ ανεπιβεβαίωτα δημοσιεύματα κάνουν λόγο για 10.000 Τσετσένους μαχητές στη χώρα.
Και η διεθνής Ακροδεξιά
Η Τσετσενία ανήκει στη Ρωσική Ομοσπονδία, όμως οι «καντιρόφτσι» αποτελούν μια ιδιωτική παραστρατιωτική μονάδα του Καντίροφ που έχουν κατηγορηθεί για σωρεία εγκλημάτων. Μάλιστα οι ουκρανικές αρχές έχουν δηλώσει πως «εξουδετέρωσαν» ομάδα Τσετσένων που σκόπευαν να δολοφονήσουν τον πρόεδρο Ζελένσκι.
Κανένας δεν μιλά για ακροδεξιά οράματα, αλλά για κάποιους όπως ο 26χρονος Αζερμπαϊτζανός «Ράιαν» είναι προφανή. Μιλώντας στην NV και φέροντας το σήμα του νεοναζιστικού Τάγματος Αζόφ, λέει πως πολεμά για την ελευθερία: βετεράνος του πολέμου στο Ναγκόρνο Καραμπάχ, δεν έγινε δεκτός στον ουκρανικό στρατό, έως ότου φίλος του τον βοήθησε να ενταχθεί σε αυτό το παραστρατιωτικό σώμα και έκτοτε μετέχει στις μάχες.
Η στρατολόγηση ξένων έχει αυξήσει τις ανησυχίες για πιθανή μαζική εισροή ακροδεξιών εξτρεμιστών στην Ουκρανία. Ο Ερικο Μπόργκι, μέλος της Copasir (Κοινοβουλευτικής Επιτροπής για την Ασφάλεια), έλεγε στην Il Manifesto ότι οι ιταλικές αρχές παρακολουθούν σχολαστικά πιθανές μετακινήσεις γνωστών ακροδεξιών προς την Ουκρανία.
Ανάλογη είναι η ανησυχία του Βερολίνου, γράφει η Die Zeit, να εμποδίσει Γερμανούς νεοναζί να ενωθούν με τους Ουκρανούς ομοϊδεάτες τους, ενώ ο εκπρόσωπος του γερμανικού υπουργείου Εσωτερικών, Μαξιμίλιαν Καλ, δήλωσε πως «οι αρχές ασφαλείας τούς έχουν στο ραντάρ τους και προσπαθούν να αποτρέψουν την αναχώρησή τους».
Το νεοναζιστικό Τάγμα Αζόφ, μέσα από διάφορες πλατφόρμες, ζητά την έλευση ομοϊδεατών να πολεμήσουν πλάι του, κάτι που αναπαράγουν ήδη ακροδεξιοί ιστότοποι στη Φινλανδία, τη Γαλλία και τις ΗΠΑ, όπως είχαν αποκαλύψει οι New York Times.
Το ίδιο κάνει και μια ομάδα με στενούς δεσμούς μαζί του, όπως αποκάλυπτε έρευνα του Ολέξι Κουσμένκο, για το Ινστιτούτο Ευρωπαϊκών, Ρωσικών και Ευρασιατικών Σπουδών (IERES): «Μια ακροδεξιά ομάδα αξιωματικών που δρα στα σπλάχνα της Εθνικής Στρατιωτικής Ακαδημίας, βασικού κέντρου της δυτικής στρατιωτικής εκπαίδευσης και βοήθειας στη χώρα, έχει ιδρύσει το Centuria, ένα τάγμα Ευρωπαίων στρατιωτικών που έχει ως σκοπό να αναδιαμορφώσει τον στρατό της χώρας στη βάση της ακροδεξιάς ιδεολογίας, προασπιζόμενο την εθνική και πολιτιστική ταυτότητα των Ευρωπαίων εναντίον των γραφειοκρατών των Βρυξελλών και με συμμετοχή ξένων μαχητών.
«Η παρουσία ακροδεξιών εξτρεμιστών που προωθούν τη δική τους ατζέντα θα έπρεπε να κάνει τις κυβερνήσεις να πάψουν να ενθαρρύνουν τους υπηκόους τους να πάνε να πολεμήσουν», έλεγε ο Ντάνιελ Μπάιμαν στο Lawfare.
Δυσοίωνες οι συνέπειες
«Αυτή τη στιγμή, η Ουκρανία έχει γίνει ένας μαγνήτης για κάθε είδους πολεμιστές: από Τσετσένους και Σύρους ή μισθοφόρους, έτοιμους να πολεμήσουν υπό οποιαδήποτε σημαία, έως ακροδεξιούς ή και μεμονωμένα άτομα που αναζητούν έναν «όμορφο θάνατο», λέει ο Μπόργκι. Ενώ ο Σάιμον Μαν, Βρετανός μισθοφόρος που έχει καταδικαστεί γιατί οργάνωσε πραξικόπημα στην Ισημερινή Γουινέα, έλεγε στους The Times πως διαμορφώνεται μια κατάσταση «στα όρια του πολεμικού τουρισμού, όπου κάποιοι ξεκινούν για προσωπικές περιπέτειες πάνω στην τρομακτική ατυχία άλλων». Η άφιξη μισθοφόρων και στις δύο πλευρές μπορεί να προκαλέσει έναν ανεξέλεγκτο μυστικό πόλεμο ιδιωτικών στρατών, που δρουν μεταξύ των γραμμών.
Μια πρώτη συνέπεια είναι η αύξηση της τρομοκρατικής απειλής. «Εχοντας αποκτήσει στρατιωτική εκπαίδευση, τεχνογνωσία, δικτύωση, ριζοσπαστικοποιούνται ακόμη περισσότερο και αυτό μπορεί να έχει συνέπειες όταν επιστρέφουν στις πατρίδες τους» εκτιμά ο Στέφαν Γουλφ, καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Μπέρμιγχαμ.
Πέραν αυτού ωστόσο, υπάρχει και το κρίσιμο θέμα, ιδίως για τις δυτικές κυβερνήσεις, τι θα συμβεί αν κάποιοι συλληφθούν. «Τι θα κάνουν αν πολίτες τους απειλούνται με εκτέλεση ή εμφανιστούν σε βίντεο όπου τους βασανίζουν; Στην καλύτερη περίπτωση μπορεί να μην οδηγήσει σε πολεμική εμπλοκή αλλά να αποδυναμώσει τις προσπάθειες αποκλιμάκωσης και διαπραγματεύσεων» γράφει το Foreign Policy. Ενώ στο χειρότερο σενάριο θα μπορούσε να οδηγήσει κάποιες χώρες να απαντήσουν στρατιωτικά. Με όποιες τραγικές συνέπειες μπορεί να έχει αυτό.
Πηγή: efsyn.gr / Χριστίνα Πάντζου
