Το κύτος της αλιευτικής μηχανότρατας που ναυάγησε ανοιχτά της Πύλου ανασηκώθηκε από το νερό καθώς βυθιζόταν, εκτοξεύοντας ανθρώπους από το πάνω κατάστρωμα στη θάλασσα. Μέσα στο σκοτάδι, άρπαξαν ό,τι μπορούσαν για να μείνουν στην επιφάνεια, σπρώχνοντας ο ένας τον άλλον κάτω από το νερό σε έναν ξέφρενο αγώνα επιβίωσης. Κάποιοι ούρλιαζαν, πολλοί άρχισαν να κάνουν τις τελευταίες τους προσευχές.
«Μπορώ ακόμα να ακούσω τη φωνή μιας γυναίκας που καλούσε σε βοήθεια», δήλωσε στο CNN ένας επιζών της καταστροφής της βάρκας μεταναστών στα ανοικτά των ακτών της Πύλου. «Κολυμπούσες και μετακινούσες τα πλωτά σώματα από το δρόμο σου».
Με εκατοντάδες ανθρώπους να εξακολουθούν να αγνοούνται μετά την ανατροπή του υπερφορτωμένου σκάφους στη Μεσόγειο στις 14 Ιουνίου, οι μαρτυρίες όσων επέβαιναν σε αυτό δίνουν μια εικόνα χάους και απόγνωσης. Θέτουν επίσης υπό αμφισβήτηση την εκδοχή της ελληνικής ακτοφυλακής για τα γεγονότα, υποδηλώνοντας ότι θα μπορούσαν να είχαν σωθεί περισσότερες ζωές, και μπορεί ακόμη και να «δείχνουν» σφάλμα εκ μέρους των ελληνικών αρχών.
Ομάδες για τα δικαιώματα υποστηρίζουν ότι η τραγωδία αποτελεί μια ακόμη απόδειξη αλλά και αποτέλεσμα ενός νέου μοτίβου παράνομων επαναπροωθήσεων μεταναστευτικών σκαφών στα ύδατα άλλων κρατών, με θανατηφόρες συνέπειες.
Το συγκεκριμένο σκάφος μετέφερε έως και 750 Πακιστανούς, Σύρους, Αιγύπτιους και Παλαιστίνιους πρόσφυγες και μετανάστες. Μόνο 104 άνθρωποι διασώθηκαν ζωντανοί.
Τι προκάλεσε τη βύθιση της
Το CNN μίλησε με πολλούς από τους επιζώντες του ναυαγίου και τους συγγενείς τους, οι οποίοι επιθυμούν να διατηρήσουν την ανωνυμία τους για λόγους ασφαλείας και υπό το φόβο της τιμωρίας από τις αρχές τόσο στην Ελλάδα όσο και στην πατρίδα τους.
Ένας επιζών από τη Συρία, τον οποίο το CNN αποκαλεί Rami, περιέγραψε πώς ένα σκάφος της ελληνικής ακτοφυλακής πλησίασε πολλές φορές τη μηχανότρατα για να προσπαθήσει να συνδέσει ένα σχοινί για να ρυμουλκήσει το πλοίο, με καταστροφικά αποτελέσματα.
«Την τρίτη φορά που μας ρυμούλκησαν, το σκάφος ταλαντεύτηκε προς τα δεξιά και όλοι ούρλιαζαν, οι άνθρωποι άρχισαν να πέφτουν στη θάλασσα και το σκάφος ανατράπηκε και κανείς δεν είδε κανέναν πια», είπε. «Τα αδέρφια χωρίστηκαν, τα ξαδέρφια χωρίστηκαν».
Ένας άλλος Σύρος, τον οποίο το CNN αποκαλεί Mostafa, πιστεύει επίσης ότι ο ελιγμός της ακτοφυλακής ήταν αυτός που προκάλεσε την καταστροφή. «Ο Έλληνας καπετάνιος μας τράβηξε πολύ γρήγορα, ήταν εξαιρετικά γρήγορος, αυτό προκάλεσε τη βύθιση της βάρκας μας», είπε.
Οι διασωθέντες λένε ότι είχαν ζητήσει βοήθεια
«Οι άνθρωποι πέθαιναν. Άνθρωποι λιποθυμούσαν. Χρησιμοποιήσαμε ένα σχοινί για να βουτήξουμε τα ρούχα στη θάλασσα και να τα χρησιμοποιήσουμε για να πιέσουμε το νερό στους ανθρώπους που είχαν χάσει τις αισθήσεις τους», δήλωσε ο Rami.
Η ανάλυση του CNN των δεδομένων της θαλάσσιας κυκλοφορίας, σε συνδυασμό με πληροφορίες από ΜΚΟ, εμπορικά πλοία και την υπηρεσία περιφρούρησης των συνόρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Frontex, δείχνει ότι οι ελληνικές αρχές γνώριζαν το προβληματικό πλοίο για τουλάχιστον 13 ώρες πριν αυτό τελικά βυθιστεί νωρίς στις 14 Ιουνίου.
Η ελληνική ακτοφυλακή υποστήριξε ότι οι άνθρωποι που επέβαιναν στη μηχανότρατα αρνήθηκαν τη διάσωση και επέμειναν ότι ήθελαν να συνεχίσουν το ταξίδι τους προς την Ιταλία. Όμως επιζώντες, συγγενείς και ακτιβιστές λένε ότι είχαν ζητήσει βοήθεια πολλές φορές.
Νωρίτερα μέσα στην ημέρα, άλλα πλοία προσπάθησαν να βοηθήσουν τη μηχανότρατα. Καθοδηγούμενα από την ελληνική ακτοφυλακή, δύο εμπορικά πλοία – το Lucky Sailor και το Faithful Warrior – προσέγγισαν το σκάφος μεταξύ 6 και 9 μ.μ. στις 13 Ιουνίου για να προσφέρουν προμήθειες, σύμφωνα με τα δεδομένα της θαλάσσιας κυκλοφορίας και τα ημερολόγια των εν λόγω πλοίων. Αλλά σύμφωνα με τους επιζώντες αυτό προκάλεσε μόνο μεγαλύτερη καταστροφή στο πλοίο.
Καβγάδες για το φαγητό και το νερό
«Ξέσπασαν καυγάδες για φαγητό και νερό, οι άνθρωποι ούρλιαζαν και φώναζαν», δήλωσε ο Mostafa. «Αν δεν υπήρχαν άνθρωποι που προσπαθούσαν να ηρεμήσουν την κατάσταση, το σκάφος ήταν στα πρόθυρα να βυθιστεί αρκετές φορές», συμπλήρωσε.
Μέχρι νωρίς το βράδυ, έξι άνθρωποι είχαν ήδη πεθάνει στο σκάφος, σύμφωνα με μια ηχητική καταγραφή που εξέτασε το CNN από την Ιταλίδα ακτιβίστρια Nawal Soufi, η οποία δέχτηκε σήμα κινδύνου από το σκάφος των μεταναστών γύρω στις 7 μ.μ. Η επικοινωνία της Soufi με το σκάφος επιβεβαίωσε επίσης τη μαρτυρία του Mostafa ότι οι άνθρωποι μετακινήθηκαν από τη μια πλευρά του σκάφους στην άλλη, αφού πέρασαν μπουκάλια με νερό από τα φορτηγά πλοία, με αποτέλεσμα αυτό να ταλαντεύεται επικίνδυνα.
Τα στοιχειωμένα τελευταία λόγια που στάλθηκαν από το σκάφος των μεταναστών ήρθαν λίγα λεπτά πριν αυτό ανατραπεί. Σύμφωνα με ένα χρονικό που δημοσίευσε η ΜΚΟ Alarm Phone έλαβαν ένα τηλεφώνημα, γύρω στις 1:45 π.μ., με τις λέξεις «Γεια σου φίλε μου… Το πλοίο που στέλνεις είναι…». Στη συνέχεια η κλήση διακόπτεται.
Η ακτοφυλακή λέει ότι το πλοίο άρχισε να βυθίζεται γύρω στις 2 π.μ.
Η επόμενη γνωστή δραστηριότητα στην περιοχή, σύμφωνα με τα στοιχεία της θαλάσσιας κυκλοφορίας, ήταν η άφιξη ενός συμπλέγματος σκαφών που ξεκίνησε γύρω στις 3 π.μ. Το υπερπολυτελές σκάφος Mayan Queen ήταν το πρώτο που έφτασε στο σημείο για αυτό που σύντομα εξελίχθηκε σε μια μαζική επιχείρηση διάσωσης.
Η ευθύνη της διάσωσης
Οι ομάδες ανθρωπίνων δικαιωμάτων λένε ότι οι αρχές είχαν καθήκον να δράσουν για να σώσουν ζωές, ανεξάρτητα από το τι έλεγαν οι επιβαίνοντες στην ακτοφυλακή πριν ανατραπεί η βάρκα των μεταναστών. «Το σκάφος ήταν υπερπλήρες, ήταν ακατάλληλο και θα έπρεπε να είχε διασωθεί και οι άνθρωποι να μεταφερθούν σε ασφαλές μέρος, αυτό είναι απολύτως σαφές», δήλωσε στο CNN ο ειδικός απεσταλμένος της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες για την Κεντρική Μεσόγειο Vincent Cochetel σε συνέντευξή του. «Υπήρχε ευθύνη των ελληνικών αρχών να συντονίσουν μια διάσωση για να μεταφέρουν αυτούς τους ανθρώπους με ασφάλεια στη στεριά».
Ο Cochetel επεσήμανε επίσης την αυξανόμενη τάση των χωρών, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, να βοηθούν τα σκάφη μεταναστών να εγκαταλείψουν τα ύδατά τους. «Αυτή είναι μια πρακτική που έχουμε δει τους τελευταίους μήνες. Ορισμένα παράκτια κράτη παρέχουν τρόφιμα, παρέχουν νερό, μερικές φορές σωσίβια, μερικές φορές ακόμη και καύσιμα για να επιτρέψουν στα σκάφη αυτά να συνεχίσουν προς έναν μόνο προορισμό: Την Ιταλία. Και αυτό δεν είναι δίκαιο, η Ιταλία δεν μπορεί να ανταπεξέλθει μόνη της σε αυτή την ευθύνη».
Οι επιζώντες που λένε ότι η ακτοφυλακή προσπάθησε να ρυμουλκήσει το σκάφος τους λένε ότι δεν γνωρίζουν ποιος ήταν ο στόχος.
Τα τελευταία χρόνια έχουν καταγραφεί πολλαπλά παραδείγματα ελληνικών περιπολικών σκαφών που συμμετείχαν στις λεγόμενες «απωθήσεις» μεταναστευτικών σκαφών από τα ελληνικά ύδατα τα τελευταία χρόνια, μεταξύ άλλων σε έρευνα του CNN το 2020.
«Μοιάζει με αυτό που κάνουν οι Έλληνες από τον Μάρτιο του 2020 ως θέμα πολιτικής, δηλαδή pushbacks και προσπάθεια ρυμούλκησης ενός σκάφους σε ύδατα άλλης χώρας, προκειμένου να αποφύγουν τη νομική ευθύνη διάσωσης», δήλωσε στο CNN ο Omer Shatz, νομικός διευθυντής της ΜΚΟ Front-LEX. «Διότι διάσωση σημαίνει αποβίβαση και αποβίβαση σημαίνει επεξεργασία των αιτήσεων ασύλου».
Οι απωθήσεις είναι κρατικά μέτρα που αποσκοπούν στο να εξαναγκάσουν πρόσφυγες και μετανάστες να εγκαταλείψουν το έδαφός τους, ενώ παράλληλα εμποδίζουν την πρόσβαση σε νομικά και διαδικαστικά πλαίσια, σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Κέντρο για τα Συνταγματικά και Ανθρώπινα Δικαιώματα (ECCHR) που εδρεύει στο Βερολίνο. Αποτελούν παραβίαση του διεθνούς δικαίου, καθώς και των ευρωπαϊκών κανονισμών.
«Αν μας είχαν αφήσει ήσυχους, δεν θα είχαμε πνιγεί»
Και τα μέτρα αυτά δεν φαίνεται να έχουν αποτρέψει τους διακινητές ανθρώπων, των οποίων οι επιχειρήσεις εκμεταλλεύονται ευάλωτους και απελπισμένους μετανάστες.
Σε συνέντευξή του στο CNN τον περασμένο μήνα, ο τότε Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης αρνήθηκε ότι η χώρα του εμπλέκεται σε σκόπιμες επαναπροωθήσεις και τις χαρακτήρισε «εντελώς απαράδεκτη πρακτική».
Όπως σημειώνει το CNN ο Κυριάκος Μητσοτάκης αναμένεται να κερδίσει μια δεύτερη θητεία στο αξίωμα στις εκλογές της Κυριακής, αφού δεν κατάφερε να λάβει την απόλυτη πλειοψηφία σε ψηφοφορία τον περασμένο μήνα.
Μια σειρά από ελληνικές κυβερνήσεις έχουν επικριθεί για τους χειρισμούς τους στη μεταναστευτική πολιτική, συμπεριλαμβανομένων των συνθηκών στους καταυλισμούς μεταναστών, ιδίως μετά την προσφυγική κρίση του 2015-16, όταν περισσότεροι από 1 εκατομμύριο άνθρωποι εισήλθαν στην Ευρώπη μέσω της χώρας.
Για όσους έζησαν το ναυάγιο της περασμένης εβδομάδας, η οδυνηρή εμπειρία δεν θα ξεχαστεί ποτέ.
Ο Mostafa και ο Rami λένε και οι δύο ότι εύχονται να μην είχαν κάνει ποτέ το ταξίδι, παρά το γεγονός ότι τώρα βρίσκονται στην Ευρώπη και μπορούν να ζητήσουν άσυλο.
Πάνω απ’ όλα, λέει ο Mostafa, εύχεται να μην είχε πλησιάσει ποτέ η ελληνική ακτοφυλακή το σκάφος τους: «Αν μας είχαν αφήσει ήσυχους, δεν θα είχαμε πνιγεί».
Πηγή: ieidiseis.gr
