Είστε εδώ

Πως μπορεί να ορθοποδήσει ο Πολιτισμός; (της Βασιλίκας Σαριλάκη)

Ο Francois Mitterand που σφράγισε τον Πολιτισμό της Γαλλίας είπε κάποτε: η πολιτική για τον Πολιτισμό βρίσκεται στην βάση οποιασδήποτε άλλης πολιτικής. Πρέπει οι άνθρωποι να συναντηθούν με την Ιστορία τους, την τέχνη τους, και το παρελθόν τους για να χτίσουν καλύτερα το μέλλον τους. Ο  Mitterand ήταν συγγραφέας εκτός από πολιτικός κι ήταν αυτός που καθιέρωσε πρώτος την ελεύθερη είσοδο στα μουσεία και τις δημόσιες πολιτιστικές εκδηλώσεις και μετά ακολούθησε η Ευρώπη. Στην εποχή του πενταπλασίασε τον προϋπολογισμό για τον πολιτισμό. Αλλά δεν ήταν αυτό που του επέτρεψε να κάνει τα μεγάλα οραματικά έργα, την πυραμίδα του Λούβρου, την Όπερα της Βαστίλης, την Εθνική βιβλιοθήκη, το πασίγνωστο ευρωπαϊκό πανεπιστημιακό πρόγραμμα Erasmus. Ήταν το «πως» τα έκανε. Το πολιτιστικό του έργο είχε μια ανθρωπιστική υπόσταση όπως της Δουρου. Έδινε θέσεις εργασίας για χρόνια σε καλλιτέχνες, διέσωζε επαγγέλματα που χάνονταν, έδινε έμφαση στην Ιστορική μνήμη.
Της Βασιλίκας Σαριλάκη
Δυστυχώς μας έχουν μάθει να μετράμε νούμερα και ποσότητες. Να ασχολούμαστε μόνο με το «πόσο» κι όχι με το «πως». Αυτό είναι λάθος. O Einstein έλεγε: «Οτιδήποτε μετριέται δεν σημαίνει πως μετράει κιόλας» Παράδειγμα: Ο αέρας που αναπνέουμε είναι δωρεάν. Αλλά αν διακόψουμε την αναπνοή μας για ένα λεπτό ξέρουμε τι θα γίνει! Έτσι είναι κι ο πολιτισμός. Έχει απροσμέτρητη αξία και δεν αφορά μόνο σε πολιτιστικές εκδηλώσεις αλλά στην ποιότητα ζωής μας κι όλο το δίκτυο των σχέσεών μας στην καθημερινότητα.
Δεν είναι το διακοσμητικό κερασάκι στην τούρτα της κοινωνίας αλλά την καθορίζει αποφασιστικά. Δίνει νόημα στην ζωή μας αλλά δίνει και ταυτότητα. Αυτό απέδειξε άλλωστε η πρόσφατη πυρκαγιά στην Notre Dame έναν καθεδρικό ναό 800 ετών που συγκλόνισε την υφήλιο. Μαζεύτηκαν 2δις για να ξαναφτιαχτεί αλλά δεν θάναι ποτέ η ίδια. Οι Γάλλοι είναι τόσο εξοργισμένοι ώστε δεν αποκλείεται αυτό να στοιχίσει τελικά στον Μακρόν την προεδρία της Γαλλίας!
Κι αυτό, γιατί τα σημαντικά έργα τέχνης διαθέτουν τεράστια συμβολική δύναμη κι εξουσία μέσα μας. Έχετε αλήθεια αναρωτηθεί ποτέ πως θα ήταν η ζωή μας χωρίς μουσική, συναυλίες, θέατρο, ποίηση, λογοτεχνία, κινηματογράφο, βιβλία, τηλεόραση, ραδιόφωνο, έργα τέχνης, εκθέσεις, Μουσεία, χορό, μόδα, αρχιτεκτονική, διακόσμηση ή ντηζάιν; Θα ήταν μια κόλαση!  Και πως θα ήταν χωρίς ευγένεια, αξιοπρέπεια, αλληλεγγύη, αλτρουισμό; Θα ήταν ζούγκλα. Ο Πολιτισμός συμπεριλαμβάνει όλα αυτά και καθορίζει τον τρόπο που σκεφτόμαστε και ζούμε. Η κουλτούρα  ενώνει τους ανθρώπους και τους εξισώνει. Σε αυτήν την κατεύθυνση κινήθηκε η Δούρου, σε μια προσπάθεια να εξασφαλίσει κουλτούρα σ΄ όλον τον λαό..
Κι ερχόμαστε τώρα στον τρόπο άσκησης πολιτισμού δλδ στην πολιτική διάσταση.
Σε ποιο διεθνές περιβάλλον καλείται να ενταχθεί ο Ελληνικός πολιτισμός με ποιες προτεραιότητες και ποιες τακτικές σχεδιασμού; Με ποια νοοτροπία κινήθηκαν ΝΔ και ΠΑΣΟΚ και με ποια η Περιφέρεια Αττικής;
Πέρσι σε μια μελέτη που παρουσίασα στο ΕΜΣΤ για την κατάσταση του Πολιτισμού στην Ελλάδα, σε σχέση και με το διεθνές περιβάλλον, εμπέδωσα τους στίχους του Γκάτσου: Μα τώρα που η φωτιά φουντώνει πάλι/ εσύ κοιτάς τα αρχαία σου τα κάλλη/ και στις αρένες του κόσμου μάνα μου Ελλάς/το ίδιο ψέμα πάντα κουβαλάς.
Επί μισόν αιώνα η ΝΔ επαναπαύτηκε στα αρχαία μας τα κάλλη, την συντήρηση αρχαιοτήτων παραμελώντας κάθε σοβαρό σχεδιασμό παραγωγής σύγχρονου πολιτισμού. Αντιμετώπισε τις αρχαιότητες αποκλειστικά ως τουριστικά προϊόντα και δεν διαμεσολάβησε ούτε στην εκπαίδευση ούτε στον λαό την κουλτούρα, την φιλοσοφία και το νόημα ζωής της αρχαίας κληρονομιάς μας. Και τα τοπικά πολιτιστικά προϊόντα συνοψίζονταν σε ηθογραφικά σήριαλ, ριάλιτυ σόου, πανηγύρια και σκυλάδικα κάτι που δεν διαφοροποιήθηκε αισθητά επί ΠΑΣΟΚ. Αν εξαιρέσουμε λίγα χρόνια της μεταπολίτευσης με Θέατρο Κουν, Χατζηδάκη, Θεοδωράκη Ξαρχάκο μετά ακολούθησε η ελεύθερη πτώση. Κι όλο αυτό στα πλαίσια ενός δυσμενέστατου διεθνούς περιβάλλοντος με τεράστια μονοπώλια θεάματος.
Σύμφωνα με μελέτη που δημοσίευσε το 2015 η UNESCO, το διεθνές ετήσιο εμπόριο πολιτιστικών αγαθών έχει εκτιναχτεί σε 2. 250 δις $ αλλά τα περισσότερα κέρδη νέμεται μικρή ομάδα χωρών: η Αμερική, η Ιαπωνία, η Γερμανία, η Βρετανία και η Κίνα. Οι χώρες αυτές εξάγουν τα περισσότερα πολιτιστικά αγαθά παγκοσμίως. Σύμφωνα με έρευνα που δημοσίευσε πρόσφατα το Artnet News, η Αμερικανική βιομηχανία θεάματος με 5 εκατ. προσωπικό είναι πρώτη σε εξαγωγές και προσθέτει στην Αμερικανική οικονομία 764 δις κάθε χρόνο! Δηλαδή τα διπλάσια από ολόκληρη την αγροτική της οικονομία! Δυστυχώς εμείς, ποτέ δεν είδαμε στον σύγχρονο Πολιτισμό ένα είδος ανάπτυξης. Κι όμως! Η μελέτη της Unesco διαπιστώνει πως το μεγαλύτερο ποσοστό σύγχρονου πολιτισμού παράγεται από γυναίκες και νέους. Τι σημαίνει αυτό;, Πως αν επενδύσουμε στον σύγχρονο πολιτισμό θα μειώσουμε την ανεργία στις ομάδες πληθυσμού που έχει πλήξει περισσότερο η κρίση στην Ελλάδα. Και θάχουμε ΚΑΙ πολιτιστικό όφελος!  Όταν χτίστηκε το Guggenheim Museum στο Bilbao της Ισπανίας αύξησε τόσο τον τουρισμό ώστε έδωσε 1.000 θέσεις μόνιμης εργασίας.

 Στην Ελλάδα δυστυχώς δεν παράγεται διεθνές πολιτιστικό προϊόν καθώς οι κρατικές παροχές για τον πολιτισμό από όλες τις μεταπολιτευτικές κυβερνήσεις ΠΑΣΟΚ και Ν.Δ. της τελευταίας 35ετίας ήταν εξευτελιστικές. Επίσης στις περασμένες εκλογές κόμματα όπως οι ΑΝΕΛ και το ΛΑΟΣ δεν είχαν απολύτως κανένα πρόγραμμα για τον Πολιτισμό και η βασική πρόταση της Χρυσής Αυγής ήταν «να καταργήσουμε τα τούρκικα σήριαλ!»

Δεν είναι άρα καθόλου τυχαίο που στην Ελλάδα κυριαρχεί για χρόνια η διαφθορά της ΑΕΠΙ, που ο Μητσοτάκης καλεί σε συνάντηση καλλιτέχνες και μετά τους βάζει ερήμην τους σε προεκλογικό σποτάκι και τον κράζει ο Ξαρχάκος. Δεν είναι καθόλου τυχαίο που η Ελληνική αστυνομία δίνει βραβεία στην Άντζελα Δημητρίου και ο Μιχαλολιάκος είναι στο Δ. Σ εταιρίας με ροζ ξενοδοχείο. Δεν είναι τυχαία τα φαινόμενα βουλευτών αρχαιοκάπηλων, ο σεξισμός, οι Μακεδονομάχοι και η λειψανολατρεία. Δεν είναι τυχαίες οι διαφημίσεις του Τζάμπο με τον Ψωμιάδη ζορρό και τον Πατούλη να ξεβράζει δημόσια έναν σεξιστικό οχετό μπροστά στην Δούρου λέγοντας «κάτσατε σαν κότες στον Σπίρτζη επειδή δεν μπορούσατε να λύσετε τα προβλήματα μόνοι σας».
Όλο αυτό το τραγελαφικό σκηνικό θυμίζει την προφητεία του Neil Postman : ««Δύο είναι οι τρόποι με τους οποίους μπορεί να συρρικνωθεί ένας πολιτισμός. Σύμφωνα με τον πρώτο, τον οργουελικό, ο Πολιτισμός γίνεται φυλακή. Σύμφωνα με τον δεύτερο, τον χαξλεϊκό, ο Πολιτισμός γίνεται παρωδία». Εμείς ανήκουμε στην παρωδία!
Ευτυχώς, την περασμένη πενταετία η Ρένα Δούρου έδωσε ελπίδα. Άνθρωπος του πολιτισμού η ίδια ως συγγραφέας, έκανε ένα πολύ σημαντικό έργο που ελάχιστοι γνωρίζουν. Ένα έργο οραματικό που θυμίζει Mitterand όχι ως προς τα μεγέθη αλλά ως προς τον τρόπο αντίληψης. Λαϊκή πρόσβαση στον πολιτισμό για τον οποίο έδωσε 71 εκ ευρώ. Ενίσχυσε τις πολιτιστικές και τουριστικές δομές της Περιφέρειας Αττικής και το έργο πολλών δήμων. Χορήγησε 21 εκατομμύρια ευρώ στο ΥΠΠΟ για 26 έργα με δικούς της πόρους.
Ανακαίνισε το θέατρο του Λυκαβηττού. Χορήγησε 4 εκατομμύρια, ευρώ για την αποπεράτωση της Εθνικής Πινακοθήκης. Χρηματοδότησε το Παλαιό Αρχαιολογικό Μουσείο της Ακροπόλεως, το Μουσείο της Πόλης των Αθηνών, το Μουσείο Χρήστου Καπράλου. Χρηματοδότησε με 1.7 εκατ. ευρώ την δημιουργία Ψηφιακού Μουσείου της Ακρόπολης. Ενίσχυσε τον σύγχρονο πολιτισμό χορηγώντας γενναιόδωρα την Μπιενάλε Αθηνών, την ART-ATHINA, εκθέσεις σύγχρονης τέχνης όπως π. χ την έκθεση Τέχνη και Πολιτική, την μπιενάλε Νέων Δημιουργών, το φεστιβάλ Το μικρό Παρίσι των Αθηνών. Έκανε την ανάπλαση του Πεδίου Άρεως και του Άλσους, του Δημοτικού θεάτρου Πειραιά, κι αποκατέστησε το Αρχαίο Θέατρο Θορικού. Έκανε ανάπλαση του Πολιτιστικού πάρκου Λαυρίου με το Μουσείο του Συντήρησε τον ναό του Ολυμπίου Διός στην Αθήνα, της Αφαίας Αθηνάς και του Ελλανίου Διός, του Αρχαίου Αμφιαράειου και του αρχαίου θεάτρου Ζέας.
Χορήγησε επίσης την Ελευσίνα Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης, συναυλίες, συνέδρια κι έρευνες Πολιτισμού, το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Αθηνών, εκθέσεις βιβλίου. Ενίσχυσε την Εθνική Λυρική Σκηνή, το Ωδείο Αθηνών, την Ταινιοθήκη της Ελλάδας κι άλλους φορείς. Έκανε ένα επίμονο κοινωνικό έργο ως μια νέα Αγία Τερέζα. Η Δούρου ήταν κοντά στους αδύναμους κι αναξιοπαθούντες, τους μετανάστες, τους άστεγους, τους τυφλούς,στις γυναίκες, τα παιδιά. Έφτιαξε Κέντρα Ημερήσιας Φροντίδας Ηλικιωμένων, Ατόμων με Αναπηρία, Κακοποιημένων Γυναικών, Κοινωνικά Παντοπωλεία, Κοινωνικά Φαρμακεία, Συσσίτια. Το πολύπλευρο αυτό έργο έχει μεγάλη κοινωνική ευαισθησία και σύγχρονη κατεύθυνση. Έχει όραμα και τόλμη και πρέπει οπωσδήποτε να συνεχιστεί!
Που είναι η ευαισθησία του Πατούλη; Φωτογραφίζεται στα χρυσά σαλόνια με την Πατούλαινα ενώ πονεμένοι άνθρωποι πουλάνε στο Facebook μέχρι και μεταχειρισμένα παπούτσια για να επιβιώσουν. Ο Πατούλης ζει σ΄ ένα παράλληλο σύμπαν. Φέρεται σαν τον αρχοντοχωριάτη του Μολιέρου. Όταν χιλιάδες γιατροί τα έπαιρναν απ’ την NOVARTIS ήταν πρόεδρος του ιατρικού συλλόγου. 4.000 γιατροί παραπέμφθηκαν. Δεν ήξερε τίποτα για το έγκλημα; Είχε ή όχι σχέση με την NOVARTIS? Θυμάστε τις νοσοκομειακές συμμορίες  που έδιναν ψεύτικα χάπια σε ετοιμοθάνατους καρκινοπαθείς; Θυμάστε όταν η ΝΔ μείωνε τις συντάξεις κατά 40% κι ανέβαζε στα ύψη τις τιμές των φαρμάκων και δεν μπορούσαν να τα πάρουν οι μανάδες μας; Γιατί δεν βγήκε ποτέ να πει μια λέξη ο Πατούλης για αυτά; Και που ήταν η ευαισθησία του όταν τα ΜΑΤ βάραγαν ανάπηρους;
Εμείς λοιπόν που η διαφθορά τους μας έφερε στον πάτο και την μιζέρια, χρειαζόμαστε αγώνες για αξιοκρατία και μια πολιτική ανθρωπιάς όπως έκανε η Δουρου χωρίς πολιτικαντισμούς και μικροπολιτικές. Οι άνθρωποι του πολιτισμού στηρίζουμε την Ρένα Δουρου για το έργο αλλά και την ευαισθησία της, την ανθρωπιά και το όραμά της, Στηρίζουμε την Δύναμη ζωής στον Πολιτισμό!
* Η Βασιλίκα Σαριλάκη είναι δημοσιογράφος, ιστορικός τέχνης και υποψήφια περιφερειακή σύμβουλος στην Ανατολική Αττική με την «Δύναμη Ζωής».
Δημοσιεύτηκε στο https://tvxs.gr

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *