Μια συζήτηση που έπρεπε να ανοίξει χρόνια, αλλά καμία κυβερνηση δεν το επιθυμούσε έως τωρα, είναι αυτή τής αλλαγής τού εκλογικού νόμου. Επιτέλους αυτό γίνεται πραγματικότητα χωρίς απλώς να ανοίγει το θέμα, αλλά βάζοντας συγχρόνως και τα θεμέλια για ένα δίκαιο εκλογικό σύστημα: την απλή αναλογική! Η κυβέρνηση θα προχωρήσει στη καθιέρωση της ως εκλογικού συστήματος και στο σαφάρι τής εύρεσης διακοσίων ψήφων που απαιτούνται για την εφαρμογή από τις επόμενες εκλογές φάνηκε το πραγματικό πρόσωπο τής κάθε πολιτικής παράταξης.
Πρώτα από όλα, γιατί απλή αναλογική; Απλούστατα γιατί είναι το πλέον δίκαιο και ηθικό σύστημα, καθώς η ψήφος τού κάθε πολίτη συνιστά τον καθρέπτη τής Βουλής και οι διεργασίες για σχηματισμό κυβερνησης έχουν βάση τη κοινωνία και όχι τη ψευδο-αριθμητική. Τι ίσχυε μέχρι σήμερα; Ένα μπόνους – μπαξίσι στο πρώτο κόμμα 50 (!) εδρών, το οποίο το κάνει παντοδύναμο στη Βουλή χωρίς να είναι παντοδύναμο στον λαό. Θυσιάζουμε, λοιπόν, σαν άλλη Ιφιγένεια, τη βούληση των πολιτών στο βωμό τής τάχα εξασφάλισης σταθερών κυβερνήσεων. Μα πόσες ήταν, όμως, οι σταθερές κυβερνήσεις ΝΔ – ΠΑΣΟΚ τα τελευταία χρόνια (από το 2004 που ισχύει αυτό το εκλογικό σύστημα;) Καμία. 
Ποια κυβέρνηση εξ αυτών εξάντλησε τη τετραετία; Καμία. Εάν, λοιπόν, ο λαός δια τής ψήφου του δίνει συγκεκριμένη κατεύθυνση που αποτυπώνεται ορθά στη Βουλή, ποιος ο λόγος οι πολιτικές δυνάμεις να μην την ακολουθήσουν και να υποταχθούν αντιθέτως στις “βούλες” τού πρώτου κόμματος, εάν αυτό δεν συνιστά τη πλειοψηφία; Ο Σαμαράς, επί παραδείγματι, τον Μάιο τού 2012 έλαβε 18% και ήταν πράγματι πρώτος. Δεν μπορει, όμως, κανείς να υποστηρίξει ότι ειχε και πλειοψηφικό ρεύμα με το 18%, γιατί θα γελάει ακόμα και καθε λογής πέτρωμα…
Μιλάμε, λοιπόν, για δικαιοσύνη και για την ηθική αξία τής αρχής τής αντιπροσωπευτικότητας μετατρέποντας κάθε ψήφο στις αντίστοιχες έδρες στη Βουλή. Η κάθε ψήφος, επομένως, μετράει το ίδιο. Ποιος ειναι ο φέρων πρώτος αντίδραση; Μα ποιος άλλος από τη “τιμημένη” παράταξη τής Δεξιάς; Η Νέα Δημοκρατία αφού αναλώνει όλη της την αντιπολιτευτική τακτική στα γνωστά χιτάκια “φύγετε, #παραιτηθείτε” είπε και εδώ να μη πρωτοτυπήσει. Νομίζοντας πάλι πως απευθύνεται στο νηπιαγωγείο, άντε το πολύ Δημοτικό και υιοθετώντας την αντίστοιχη φρασεολογία μάς είπε πως “οπως ο κ. Τσίπρας κέρδισε δύο φορές, έτσι πρέπει να χάσει (δηλαδή με τον ίδιο εκλογικό νόμο)”. Με άλλα λόγια ο Κυριάκος, σαν άλλος Lee Van Cleef σκοπεύει να είναι αμείλικτος με τον Πρωθυπουργό. Μα είναι τώρα αυτό επιχείρημα; Έτσι δεν πρόκειται ποτέ να αλλάξει το εκλογικό σύστημα, γιατί πάντα αυτός που θα το επιχειρεί θα έχει εκλεγεί με το προηγούμενο. Τι έπρεπε, δηλαδή, να κάνει ο Τσίπρας το 2015; Να μην εκλεγεί; Δεν είναι σοβαρά πράγματα αυτά. Το δεύτερο φοβερό επιχείρημα τής “σπουδαίας” αυτής παράταξης είναι πως δεν είναι νεκρός πολιτικός χρόνος τώρα και η σύζητηση αυτή κρύβει δόλο. Μα έχουμε 3 χρόνια και κάτι μήνες μέχρι τις εκλογές. Πως δεν είναι νεκρός πολιτικός χρόνος; Επειδή αυτοί θέλουν εκλογές εδώ και τώρα; Κανείς δεν είπε ποτέ ότι θα τους γίνει η χάρη. Απο εκεί και πέρα, οι ονειρώξεις τους δεν μπορει να απασχολούν τη πολιτική ζωή, παρά μονο τον…ψυχαναλυτή!
Η Νέα Δημοκρατία, ωστόσο, έχει και συμμάχους σε αυτό το σπαγκέτι γουέστερν: o Eli Wallach, ή κατα τα εδώ ο Σταύρος και το βρόμικο ποτάμι του (αν και μεταξυ μας το εν λόγω ποτάμι όπως συρρικνώνεται συνεχώς, μάλλον με ρέμα μοιάζει). Το Ποτάμι, λοιπόν, έχοντας κατά νου μια μελλοντική συνεργασία με τη Νέα Δημοκρατία αποφάσισε να βάλει και αυτό εμπόδια στην ψήφιση τής απλής αναλογικής με 200 ψήφους δεδομένου ότι θα δυσαρεστείτο η Δεξιά, εάν αυτό συντάσσονταν με το δίκαιο και το ηθικό. Ποια η αφορμή για να διαφωνήσουν; Ότι τάχα η κυβέρνηση (και η αντιπολίτευση) θα πρέπει να δεχτεί ολόκληρη ατόφια μια πρόταση τους για ενισχυμένη αναλογική με μικρότερο μπόνους. Δεν συζητάει τίποτα άλλο, καθώς πιστεύει στο μόνο ορθό τής πρότασης του. Και φτάνουμε στην εξής απορία: καλύτερη δικαιολογία δεν βρήκανε για να καλύψουν τη συμφωνία με τη Νέα Δημοκρατία; Εκτός κι αν όντως πιστεύουν πως όλο το πολιτικό σύστημα πρέπει να υποκλιθεί μπροστά στο μεγαλείο αυτής τής πρότασης που κατέθεσε αυτή η φωτισμένη πρωτοπορία τού 4%. Αν το πιστεύουν αυτό, τότε ο ψυχαναλυτής έχει διπλή δουλειά!
Και φτάνουμε στο αγαπημένο ΚΚΕ, το οποίο αποφάσισε να γίνει – άθελα του προφανώς – το δεκανίκι των παραπάνω δύο εταίρων. Ο πραγματικός σκοπός του ήταν για άλλη μια φορά να διαφωνήσει. Μα πως μπορεί να διαφωνήσει ένα κομμουνιστικό κόμμα με την απλή αναλογική; Γίνεται; Για το ΚΚΕ όλα γίνονται! Βρήκε τη πιο αστεία δικαιολογία: δεν συμφωνεί με τη ρήτρα τής εισόδου στη Βουλή. Δηλαδή επιθυμεί μια Βουλή όπου ο έχων έστω 0,3% θα μπορει να έχει έδρα με ένα κόμμα που θα έχει συστήσει. Τόσο απλά χωρίς καποια πολιτική στόχευση και θέση που θα αποσκοπεί σε εναν σοβαρό προεκλογικό αγώνα, πράγμα που διασφαλίζει για τα μικρα κόμματα η ύπαρξη ενός ορίου (τού οποίου το ποσό θα μπορούσε να συζητηθεί). Δεν πειράζει, πάντα υπάρχει σωτηρία έστω και τη τελευταία στιγμή: ας ψηφίσουν οι “σύντροφοι” επί τής αρχής και ίσως αποφύγουν να γίνουν δεκανίκι τής Δεξιάς. Αλλιώς τι; Θα ψηφιστεί η απλή αναλογική, πάγιο αίτημα τής αριστεράς, χωρίς τη συμβολή τού ΚΚΕ; Παρακμή…γι’ αυτούς!
Και φτάνουμε στο στρατόπεδο που διαφαίνεται καποια “συμφωνία”. Θετικός στη πρόταση τής κυβερνησης είναι ο Βασίλης Λεβέντης και η Ένωση Κεντρώων και ίσως…το ΠΑΣΟΚ. Από τη μία, η Ένωση Κέντρώων είναι μικρό κόμμα και με αυτό τον τρόπο υπερασπίζει και τα συμφέροντα της και φυσικά κερδίζει και σε δημοφιλία συμβάλλοντας σε κάτι θετικό και δίκαιο. Από την άλλη, ομως, το ΠΑΣΟΚ; Συμφωνεί το ΠΑΣΟΚ (ασφαλώς πλην Βενιζέλου/Κατιλίνα και των συν αυτώ) με την απλή αναλογική; Πρόκειται για πολιτικό σουρεαλισμό, όταν το κόμμα αυτό εισηγήθηκε το 2003 τη θεσμοθέτηση τού μπόνους (νόμος Σκανδαλίδη) και κυβέρνησε τόσα χρόνια με διάφορα συστήματα ενισχυμένης αναλογικής, να είναι σήμερα υπέρ τής απλής αναλογικής. Έχει, όμως, μια εξήγηση: το ΠΑΣΟΚ όντας βγαλμένο πια απο τον φανταστικό κόσμο τού Walking Dead και παίζοντας περί το 5% αναγκάσθηκε να προσαρμοσθεί στη νέα σκληρή πραγματικότητα του. Βέβαια μέχρι τώρα η προσαρμογή γινότανε με έναν αντιαισθητικό εναγκαλισμό με τη Νέα Δημοκρατία. Είναι αυτό, όμως, ένα βήμα για κάτι άλλο, καινούργιο. Χαιρετίζουμε, λοιπόν, τη προχώρηση τού ΠΑΣΟΚ στη Νο 1 θέση τής αριστεράς (αν και ήδη άρχισαν οι αναδιπλώσεις). Είναι μία αρχή. Αυτό μόνο!
Ποιος φοβάται, λοιπόν, την απλή αναλογική θα αναρωτηθεί κανείς μετά από ολα αυτά; Μα οφθαλμοφανώς η Νέα Δημοκρατία τού κατά φαντασία μελλοντικού πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη και ο προνομιακός του σύμμαχος που έχει ήδη λάβει υποσχέσεις για καρέκλες και αξιώματα. Με την όρεξη θα μείνουν όμως, γιατί θα αναγκαστούν να περιμένουνε μέχρι τις 20 Οκτωβρίου τού 2019. Και εκεί (με – ελπίζουμε- ή χωρίς απλή αναλογική ακόμα) το μέλλον τους δεν προβλέπεται ευοίωνο: ο μεν ένας θα ηττηθεί ξανά, ο δε δεύτερος θα μείνει με τη γλυκιά ανάμνηση τής μικρού και μίζερου κοινοβουλευτικού του βίου.
Γιάννης Καρμανίδης
Φοιτητής Φιλολογίας (Κλασικής Φιλολογίας) στη Φιλοσοφική Σχολή τού Πανεπιστημίου Αθηνών
(το κείμενο εστάλει στις 2.7.2016)
