Προβάλλουν μέρα με την ημέρα, εβδομάδα με την εβδομάδα, όλο και πιο ξεκάθαρα οι κορυφές μιας τετραπλής καταστροφικής κρίσης: υγειονομική κρίση, κρίση κοινωνική, κρίση οικονομική και ταυτόχρονα κρίση της Δημοκρατίας. Κάθε μια από τις κορυφές αυτές επηρεάζει και διευρύνει την κρίση των υπολοίπων, δημιουργώντας ένα εκρηκτικό δυναμικό.
του Μενέλαου Γκίβαλου*
Βρισκόμαστε κοντά στο σημείο μηδέν.
Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ
Το σύνθημα της αξιωματικής αντιπολίτευσης: «Αντί για ΜΕΘ και ΜΜΜ (μέσα μαζικής μεταφοράς) ο Κυρ. Μητσοτάκης στέλνει τα ΜΑΤ», όχι μόνο δεν αποτελεί έκδήλωση λαϊκισμού, αλλά αντίθετα έχει ουσιώδες πολιτικό περιεχόμενο, γιατί αφορά όχι μόνο τις επιλογές της κυβέρνησης αλλά και τον τρόπο με τον οποίον αντιμετωπίζει την κοινωνία.
Από την πρώτη στιγμή της υγειονομικής κρίσης η κυβέρνηση και ο Κυρ. Μητσοτάκης δεν επιδίωξαν καμιά συνεννόηση, καμιά συνεργασία. Το δόγμα της κοινωνικής και πολιτικής καραντίνας συνδυαζόμενο με τον φόβο της αρρώστιας και με τη θεοποίηση του δίδυμου Μητσοτάκης – Τσιόδρας εξασφάλισε μια αναγκαστικού τύπου κοινωνική συναίνεση και ανοχή.
Από τον Οκτώβριο μέχρι σήμερα συνέβησαν σημαντικές ανατροπές. Η επικοινωνιακή φούσκα πάνω στην οποία είχε εγκαταστήσει τον πλαστικό θρόνο του ο Κυρ. Μητσοτάκης – Μωυσής διερράγη με πάταγο και ο ίδιος συρρικνώθηκε ηθικά και πολιτικά στις περιορισμένες και ασήμαντες διαστάσεις του.
Τη χαμένη πλέον ανοχή της κοινωνίας που διασφαλίσθηκε κατά την πρώτη περίοδο, τη «συναίνεση της ανάγκης» ήρθε να την αντικαταστήσει η βία των μηχανισμών καταστολής, η καταπάτηση των συνταγματικών δικαιωμάτων και ελευθεριών, η προσπάθεια μετατροπής των πολιτών σε ανδράποδα.
Η 17η Νοεμβρίου 2020 θα καταγραφεί ως η επέτειος κατά την οποία ενεργοποιήθηκαν και εφαρμόσθηκαν στην πράξη τα διατάγματα και οι πρακτικές της χούντας των συνταγματαρχών.
Άλλωστε, ένα αυταρχικό – νεοφιλελεύθερο καθεστώς μόνο μέσω της βίας και του καταναγκασμού μπορεί να καταστείλει τις κοινωνικές αντιδράσεις για να εφαρμόσει τις πολιτικές του. Κι αυτό έπραξε το κυβερνητικό καθεστώς, την ώρα που η πολυεπίπεδη κρίση αποκτά καταστροφικές διαστάσεις.
Η αντικατάσταση της συναίνεσης από τη βία, την καταστολή, τις διώξεις των πολιτών έχει πολύ βαθύτερες ρίζες. Γιατί οι βιαιότητες, οι προπηλακισμοί, οι ύβρεις και οι ξυλοδαρμοί των πολιτών από τους επίλεκτους πραιτοριανούς του Μ. Χρυσοχοΐδη δεν αποτελούσαν παρά πρακτική εφαρμογή της κυβερνητικής κουλτούρας που, όπως είπε ο Κυρ. Μητσοτάκης, θέλει να «τελειώσει το άβατο του Πολυτεχνείου» και που αντιμετωπίζει , όπως περιέγραψε κυνικά η Αλεξία Έβερτ τους οπαδούς και τα μέλη του ΚΚΕ, όπως και τους άλλους διαδηλωτές σαν «κατσαρίδες και τρωκτικά».
Στο σημερινό κυβερνητικό καθεστώς οι κατασταλτικοί μηχανισμοί πέραν από το δικό τους ρόλο ασκούν και χρέη ιδεολογικών μηχανισμών. Η βία και η καταστολή δεν αφορά παραβάσεις αλλά επιδιώκει να τιμωρήσει τους πολίτες για τις ιδέες τους, για τις δημοκρατικές αξίες που προασπίζουν, για το γεγονός ότι δεν υποκύπτουν αδιαμαρτύρητα στις βουλήσεις ενός ολοκληρωτικού χαρακτήρα καθεστώτος. Κι αυτές οι αντιλήψεις και οι αξίες πρέπει να απαλλοτριωθούν και να καταργηθούν, όπως ακριβώς και το άβατο του Πολυτεχνείου.
ΣΥΝΕΙΔΗΤΗ ΕΠΙΛΟΓΗ: ΟΠΟΙΟΣ ΖΗΣΕΙ ΚΙ ΟΠΟΙΟΣ ΠΕΘΑΝΕΙ
Η οίηση, η έπαρση, η επιπολαιότητα, ο αυτοθαυμασμός αποτελούν συστατικά στοιχεία πολιτικής ανεπάρκειας και ηθικής μικρότητας. Ο Κυρ. Μητσοτάκης θέλησε να διαδραματίσει το ρόλο του «Σωτήρα» και να πιστωθεί ατομικά την επιτυχή έκβαση της πρώτης περιόδου. Γι’ αυτό και σήμερα θεωρείται ως ο απόλυτος υπεύθυνος της πολυεπίπεδης κρίσης και δεν έχει επαρκείς μηχανισμούς προστασίας και κατανομής ευθυνών. Ο βασιλιάς δεν είναι απλώς «γυμνός», αλλά είναι ένοχος και κατηγορούμενος για εγκληματικές «πράξεις ή παραλείψεις» κατά τον νομικό όρο.
«Πυρήνας» της επιτυχούς έκβασης της πρώτης περιόδου υπήρξε ο μικρός σχετικά αριθμός των νεκρών, των διασωληνωμένων, των νοσούντων. Σήμερα, όλα αυτά τα βασικά χαρακτηριστικά έχουν ανατραπεί εκ θεμελίων. Οι δεκάδες θάνατοι που σημειώνονται κάθε μέρα, ο τραγικός αριθμός των διασωληνωμένων (ενώ ήδη άρχισε η επιλογή του ποιος θα ζήσει και ποιος θα πεθάνει), η οριακή κατάσταση του ΕΣΥ, η τρομερή εξάπλωση της πανδημίας στο σύνολο του πληθυσμού οδηγούν σε μια καταστροφή χωρίς προηγούμενο.
Ο ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία και ολόκληρη η αντιπολίτευση δεν καπηλεύθηκαν το θέμα των νεκρών και έπραξαν άριστα, σε αντίθεση με τη σκύλευση και την τυμβωρυχία των τραγικών θυμάτων στο Μάτι στις οποίες επιδόθηκαν η ΝΔ και η ηγεσία της.
Όμως, οι ανθρώπινες ζωές που χάνονται κάθε μέρα δεν αποτελούν απλά στατιστικά δεδομένα και διαγράμματα αλλά αναντικατάστατες οδυνηρές απώλειες. Γι αυτές τις απώλειες, όμως, για την οικονομική καταστροφή, για τη διάλυση της κοινωνίας και την καταπάτηση των δημοκρατικών ελευθεριών δεν υπάρχουν απλώς υπεύθυνοι αλλά και ένοχοι. Δεν υπάρχουν μόνο πολιτικά εγκλήματα αλλά πιθανώς και ποινικά. Και μάλιστα εκ προμελέτης, αφού το προείκασμα της σημερινής καταστροφικής εξέλιξης είχε ήδη περιγραφεί από την πρώτη περίοδο της πανδημίας από τους επιστήμονες και συνεπώς δεν ισχύει ούτε το ελαφρυντικό της άγνοιας…
Caso pensato και όχι caso accidente. Το έγκλημα ήταν εκ προμελέτης και όχι λόγω ατυχήματος…
*ο Μενέλαος Γκίβαλος είναι Καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης και μέλος της Π.Σ. της Κ.Ε.Α. του ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία
